"Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Korrektur und Hilfestellungen bei Übersetzungen für die Schule und das Leben sowie deutsch-lateinische Übersetzungen für Nichtlateiner

Moderatoren: Zythophilus, marcus03, Tiberis, ille ego qui, consus, e-latein: Team

"Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon mystica » Mi 25. Mai 2022, 08:13

.
Zuletzt geändert von mystica am Di 9. Aug 2022, 09:12, insgesamt 1-mal geändert.
mystica
Dictator
 
Beiträge: 1970
Registriert: So 3. Mär 2019, 10:37

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon ille ego qui » Mi 25. Mai 2022, 08:45

Ein paar Hinweise. Die perfekte Antwort steht dann aber wohl noch aus.

Wenn man damit die Schule der Skeptiker meint, die nun evtl. anhand einzelner Vertreter erklärt oder erörtert wird, wäre wohl "De scepticis" oder "De Pyrrhoneis" am besten.

Für die Skeptiker sind mir schon Umschreibungen begegnet in der Art von "ei (philosophi), qui omnia in dubium vocant" o.ä.

"Über den Skeptizismus" könnte dann vielleicht auch heißen "De studiis / opinione (opinionibus)
- eorum, qui ...
- scepticorum / Pyrrhoneorum"

Eine ultima ratio könnte sein "De scepticismo, q.d." Durchaus nicht ungebräuchlich im guten Neulatein, wenn es sich um ein ganz bestimmtes komplexes Konzept handelt.

____
Interessant mal zu googlen:
https://www.google.com/search?client=fi ... ticismo%22
https://www.google.com/search?q=%22de+s ... nt=gws-wiz
(Man spricht ja im Deutschen z.B. gern von der "(philosophischen / Akademischen / ... Skepsis" anstelle von "Skeptizismus")
https://www.google.com/search?q=%22de+d ... nt=gws-wiz
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6888
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon medicus » Mi 25. Mai 2022, 10:04

Skeptizismus, m scepticismus, i, m [LEA p.507]; ratio sceptica, f [NLL p.341,2]; doctrina scepticorum, f
[LEA p.507]; methodus scepticorum, m [NLL p.341,2]; ratio dubitativa, f [NLL p.341,2]; reiectio veritatis
absolutae, f [NLL p.341,2]; aspernatio conclusionis certae, f [NLL p.341,2] {ratio eorum, qui a rebus
incertis assensionem cohibent [LMG p.540,1]}; wissenschaftlicher ~, m scepticismus scientificus,

http://www.lateinlexikon.com/lexicon_la ... 06_rst.pdf
:suche:
medicus
Augustus
 
Beiträge: 6623
Registriert: Do 9. Dez 2010, 11:39

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon ille ego qui » Mi 25. Mai 2022, 10:18

Das Bewerten ist hier vielleicht schwieriger als das Finden. In jedem Fall sind wohl ein paar hilfreiche Ideen dabei.
Gratias tibi debemus.
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6888
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon ille ego qui » Mi 25. Mai 2022, 10:23

Für mich ist David Morgan oft die beste / erste Anlaufstelle, da ich hier am häufigsten schon Hilfe und teils sehr gute Hilfe gefunden habe. Auch hier darf man sich nicht blind bedienen, da David Morgan (zumindest im ersten Schritt) vor allem gesammelt hat (aber sehr akribisch).

In jedem Fall hier noch mal zur Ergänzung:

.phil skepticism / Skepsis: contra omnia disserendi ratio [Latham]; dubitatio; incredulitas [Apul.;
Soc. Lat.] -- Skeptizismus: scepticorum* doctrîna [Bacci]; scepticismus* [s.17] | skeptic(ist)
(noun and adj) incredulus; scepticus* [Bacci; Soc. Lat.] (HELF.)


http://lexicon.paideiainstitute.org/
-> adumbratio
-> silva
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6888
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon medicus » Mi 25. Mai 2022, 10:36

Für Mystica könnte das Wörterbuch des Vatikan eine gute Hilfe sein:
dubitativa ratio, veritatis absolutae reiectio, certae conclusionis aspernatio, sceptica ratio :book:
medicus
Augustus
 
Beiträge: 6623
Registriert: Do 9. Dez 2010, 11:39

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon ille ego qui » Mi 25. Mai 2022, 11:07

Für Mystica könnte das Wörterbuch des Vatikan eine gute Hilfe sein:


Von dem man aber unterm Strich abraten muss. Oft ganz umständliche Umschreibungen, wo es viel einfachere Lösungen gibt. Vereinzelt mag man dort eine gute Idee her bekommen, aber ich bin schnell ganz davon abgekommen, dort nachzusehen.
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6888
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon ille ego qui » Mi 25. Mai 2022, 11:23

Schon bei Adjektiven auf -ivus werde ich skeptisch ;-)
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6888
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon medicus » Mi 25. Mai 2022, 12:38

Fortasse Mystica admiratrix huius libri est, cum editus sit libraria editoria Vaticana. :?
medicus
Augustus
 
Beiträge: 6623
Registriert: Do 9. Dez 2010, 11:39

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon Willimox » Mi 25. Mai 2022, 12:56

Salute,

im klassischen Latein gibt es wohl keine Fundstelle, weder zur philosophischen Richtung (Scepticismus)noch zu deren Vertretern (sceptici).

Immerhin könnte man etwa mit Folgendem halbwegs glücklich werden, indem man Umschreibungen generiert:
disputare in utramque partem
disputatio in utramque partem,
dubitatio philosophica,

Disputatio in Scepticorum Modo,
disputatio quaesitoris consideratorisque in modo ......
, man vergleiche:

(1) Ciceros approximatives "probabile":

Vgl. Cic. ac. 2,7 : Neque nostrae disputationes quicquam
aliud agunt, nisi ut in utramque partem dicendo et audiendo eliciant et tamquam exprimant aliquid,
quod aut verum sit aut ad id quam proxime accedat.

(2) Aulus Gellius in Noctes Atticae (11,5):

1
Quos Pyrronios philosophos vocamus, hi Graeco cognomento σκεπτικοί appellantur;
2
id ferme significat quasi „quaesitores“ et „consideratores.“
3
Nihil enim decernunt, nihil constituunt, sed in quaerendo semper considerandoque sunt quidnam sit omnium rerum de quo decerni constituique possit.
4
Ac ne videre quoque plane quicquam neque audire sese putant, sed ita pati adficique quasi videant vel audiant, eaque ipsa quae adfectiones istas in sese efficiant, qualia et cuiusmodi sint cunctantur atque insistunt, omniumque rerum fidem veritatemque mixtis confusisque signis veri atque falsi ita inprensibilem videri aiunt, ut quisquis homo est non praeceps neque iudicii sui prodigus his uti verbis debeat quibus auctorem philosophiae istius Pyrronem esse usum tradunt: οὐ μᾶλλον οὕτως ἔχει τόδε ἢ ἐκείνως ἢ οὐθετέρως. Indicia enim rei cuiusque et sinceras proprietates negant posse nosci et percipi, idque ipsum docere atque ostendere multis modis conantur.


(3) Ambrogio Traversari (ca 1430) führt das Lexem "Scepticus" in den philosophischen Sprachgebrauch ein


[..,]to have been known during the Middle Ages, but became available to
the West after about 1430 in Ambrogio Traversari's Latin translation.
Among other things this translation apparently brought into common
Latin usage for the first time the word scepticus, which became so
widely used in later European intellectual history.[Fußnote 28]

So Charles B. SCHMITT: Cicero Scepticus. A Study of the Influence of the Academica in the Renaissance. Den Haag: Kluwer Academic Publishers 1972, S. 13.

Hier Schmitts Fußnote (28) auf Seite 13:

In the only ancient Latin usage of this word, which we have been able to locate,it seems to be written in Greek characters or in a garbled Latin form in the manuscripts.
Moreover, the context indicates that the word was considered to be highly unusualeven in the second century A.D. See Aulus Gellius (1968}, 341 [Noctes Atticae XI, v, 6],where manuscript variants are given. A search through a variety of medieval authors,
as well as the dictionaries of medieval Latin has failed to reveal any use of the word.
It does occur, however, in the medieval Latin translation (see the literature citedabove in note 25) of Sextus Empiricus. See, e.g. the excerpts printed from ms. Paris,Bibliotheque Nationale, lat. 14,700 in Jourdain (1888), 204 and Baeumker (189<J---91),
577· The real introduction of the word into Latin seems to come from Ambrogio Traversari's
translation of the Vita Pyrrkonis of Diogenes Laertius of about 1430. See Diogenes Laertius (ca. 1472). I plan to deal with all of this in much greater detail in the study mentioned above in note 6.


:chefren:
"alis nil gravius" (Nycticorax)
Benutzeravatar
Willimox
Senator
 
Beiträge: 2725
Registriert: Sa 5. Nov 2005, 21:56
Wohnort: Miltenberg & München & Augsburg

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon mystica » Do 26. Mai 2022, 08:55

.
Zuletzt geändert von mystica am Di 9. Aug 2022, 09:12, insgesamt 1-mal geändert.
mystica
Dictator
 
Beiträge: 1970
Registriert: So 3. Mär 2019, 10:37

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon Sapientius » Do 26. Mai 2022, 19:41

Die antiken Skeptiker werden "Pyrrhonei"!? genannt.


Pyrrhon von Elis, um 300 v.Chr., begründete diese Richtung.

Jetzt machst du uns neugierig, ob du selbst einen solchen Traktat schreiben willst, und wie du zum Skeptizismus stehst.

Die Skeptiker hatten einen Leitbegriff, "ep-oche", Enthaltung oder Zurückhaltung, von "ep-echein" anhalten, an sich halten, sich zurückhaltenn, zögern. Das Wort "Epoche" ist uns in ganz anderem Sinn geläufig, da bezeichnet es ein Anhalten im ewigen Wandel der Geschichte.

" ...wissen wollen, wie man ein Traktat ...": einen Traktat, m., vgl Wittgensteins "Tractatus logico-philosophicus".
:)
Sapientius
Censor
 
Beiträge: 910
Registriert: Mi 8. Jan 2020, 09:00

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon mystica » Do 26. Mai 2022, 21:39

.
Zuletzt geändert von mystica am Di 9. Aug 2022, 09:13, insgesamt 1-mal geändert.
mystica
Dictator
 
Beiträge: 1970
Registriert: So 3. Mär 2019, 10:37

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon ille ego qui » Fr 27. Mai 2022, 08:24

" ...wissen wollen, wie man ein Traktat ...": einen Traktat, m., vgl Wittgensteins "Tractatus logico-philosophicus".


Ganz ohne jede Bewertung:

Alter Sprachgebrauch => Duden 2022

der Prinzipat => der oder das Prinzipat
der Konsulat => das Konsulat
der Trakat => der oder das Traktat

:-)
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6888
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: "Skeptizismus" ins klass. Latein übersetzen

Beitragvon mystica » Fr 27. Mai 2022, 09:12

.
Zuletzt geändert von mystica am Di 9. Aug 2022, 09:13, insgesamt 1-mal geändert.
mystica
Dictator
 
Beiträge: 1970
Registriert: So 3. Mär 2019, 10:37

Nächste

Zurück zu Übersetzungsforum



Wer ist online?

Mitglieder in diesem Forum: 0 Mitglieder und 10 Gäste